شناسایی پاتوتیپ های Blumeria graminis f.sp. tritici عامل بیماری سفیدک پودری گندم از چند منطقه ایران

سفیدک پودری یکی از بیماری های مهم غلات خصوصا در مناطق مرطوب است. برای تهیه ارقام مقاوم به این بیماری شناسایی ساختار ژنتیکی قارچ عامل بیماری و میزبان اولین گام است. در سال 1384 نمونه هایی از گندم آلوده به عامل بیماری از استان های مختلف کشور جمع آوری و به گلخانه موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج انتقال یافتند. با استفاده از گیاهچه های رقم حساس بولانی، هجده جدایه خالص سازی شده انتخاب و تکثیر شدند. تعیین پاتوتیپ های عامل بیماری و فاکتورهای بیماریزایی (ژن های بیماریزایی) آن ها با استفاده از هفده رقم افتراقی (لاین های ایزوژنیک) انجام شد. صفت مورد ارزیابی تیپ آلودگی بود و بر اساس مقیاس 9-0 یادداشت برداری انجام شد. نتایج این تحقیق تعداد چهارده پاتوتیپ از هجده جدایه مورد بررسی را نشان داد. بالاترین تعداد فاکتور بیماریزایی متعلق به پاتوتیپ های شماره 6 و 12 از ورامین با تعداد 14 فاکتور بیماریزایی بود. این دو پاتوتیپ با 87.5 درصد بیماریزایی بیشترین توان بیماریزایی را دربین پاتوتیپ ها نشان دادند. کمترین فاکتور بیماریزایی متعلق به پاتوتیپ شماره 15 با 6 فاکتور بیماریزایی از استان مازندران بود. فقط یک پاتوتیپ از 14 پاتوتیپ شناسایی شده در بیشتر از یک منطقه (ورامین و مغان) جدا شد. این پاتوتیپ با دارا بودن 22.2 درصد از کل جدایه ها، به عنوان پاتوتیپ غالب در جمعیت مورد بررسی معرفی شد. نتایج این آزمایش نشان داد که اکثر پاتوتیپ ها بر روی ژن های مقاومت Pm5،Pm3b وPm3d بیماریزا بودند و ارقام استاندارد دارای ترکیب های ژنی Pm1,2,9و Pm2,4b,8 نسبت به اکثر پاتوتیپ ها مقاوم بودند. بررسی نتایج به دست آمده در سال های 1379 تا 1384 نشان می دهدکه درصد فراوانی بعضی از فاکتورهای بیماریزایی کاهش، بعضی افزایش و یا بدون تغییر محسوسی بودند، که میتواند بیانگر تغییر و تحول مداوم در پاتوتیپ های هر منطقه باشد.